ul. Strażacka 121
(dawniej ul. Fortowa, Kawęczyńska)
Fort Kawęczyn (obecnie stadion i okolice)
W latach 1892-93 na skraju lasu koło wsi Karolówka powstał Fort Kawęczyn (Kawenczyn, Kawentschin), stanowiący część Warszawskiego Rejonu Fortecznego Twierdzy Warszawa. Miał on ochraniać skrzyżowanie drogi fortecznej między Wawrem i Zegrzem z linią kolejową do Terespola. Był jednym z pięciu planowanych fortów, które miały stanąć wzdłuż drogi Warszawa (Wawer)-Zegrze. Droga ta i budowane wzdłuż niej forty stanowić miały zamknięcie od wschodu boku trójkąta Warszawa-Zegrze-Modlin, czyli Warszawskiego Obszaru Fortecznego. Fort "Kawęczyn" noisł numer XIIIa i powstał najprawdopodobniej równocześnie z fortem Suworowa w Wawrze, obydwa miały bowiem dokładnie taki sam plan, a odległość między nimi wynosiła 3 km, co umożliwiało ustanowienie jednego kierownictwa dla budowy obydwu obiektów
Fort zbudowano według zaleceń prof. Wieliczko, a prace nadzorował carski gen. Jakowlew. Jednak zmiana koncepcji wojennych spowodowała likwidację Twierdzy Warszawa i wysadzenie Fortu Kawęczyn ok. 1912 r. Pozostałości fortu istniały jeszcze do początku lat 50-tych. Obecnie na tym miejscu znajduje się stadion i tereny rekreacyjne przy ul. Strażackiej oraz firma szklarska i stacja LPG po drugiej stronie Strażackiej a także przedszkole przy ul. Kordiana.
Ciekawostką jest że na starych mapach fort jest zaznaczony na innym miejscu niż był faktycznie, w środku lasu, a nie na skraju lasu i Karolówki.
Mieszkaniec Rembertowa Tadeusz Nawrot tak wspominał "Osobiście po jego ruinach biegałem jeszcze w końcu lat 30-tych. Był to głęboki (wydaje się że na trzy lub nawet cztery kondygnacje) dół z murami i arkadami ze wszystkich stron, o dłuższym boku skierowanym w kierunku wschód-zachód. Zejścia na dno nie było. Dół o dziwo nie był wypełniony wodą co nas szczególnie zastanawiało. Jego zasypanie względnie rozbiórka mogły się odbyć w latach 38-39 lub nawet jeszcze później. Na tym miejscu w okresie okupacji Polski przez Rosjan i Niemców był obóz jeniecki dla żołnierzy z ZSRR. W opisie fortu "Kawęczyn" oraz pozostałych, brak informacji nt. "posterunków", z których jeden znajdował się w pobliżu obecnego miejsca skrzyżowania ulic Kadrowa (na jej wschodniej stronie) z Kanonierską w Rembertowie. W tym miejscu nazywanym "placówka" w latach trzydziestych znajdował się zarośnięty sitowiem rów dookoła pagórka, a na nim ślady elementów murowanych. W opowieściach łączono go z obecnością rosyjskich żołnierzy oraz fortem kawęczyńskim. Podejrzewam, że takich "placówek" było więcej wokół fortów otaczających Warszawę.
Także o przetrzymywaniu latem 1944 przez Niemców na terenie fortu (obecnie stadionu przy Strażackiej) mężczyzn z Rembertowa wspomina Leon Chrościcki, którego ojcu udało sie uciec z tego prowizorycznego obozu.
Jeśli na temat opisywanego budynku masz jakieś uwagi, informacje, pamiątkowe zdjęcia, dokumenty, plany lub inne pamiątki związane z tym budynkiem, chciałbyś coś uzupełnić lub zauważyłeś jakieś nieścisłości czy błędy - prosimy o wypełnienie formularza lub o kontakt.
