("PRZEDMOŚCIA WARSZAWY")

Budowę umocnień "Brückenkopf Warschau" ("Przedmoście Warszawy") Niemcy zaczęli w sierpniu 1915 r. Niemcy po zajęciu zajmują opuszczoną przez Rosjan Warszawę. Wtedy to niemiecki sztab podejął decyzje o budowie umocnień polowych na prawym brzegu Wisły mających za zadanie utrzymanie przepraw przez Wisłę i Narew w przypadku rosyjskiego kontrnatarcia na Warszawę.

Przebieg fortyfikacji typu półstałego ustalono na linię Ostrów, Beniaminów, Struga, Zielonka, Rembertów, Stara Miłosna, Majdan, Michalin i Józefów. Wykorzystano naturalne elementy obronne takie jak wał wydmowy ciągnący się na wschód od Warszawy oraz przejęte po armii carskiej fortyfikacje Warszawskiego Rejonu Fortecznego leżącego w widłach Wisły i Narwi (twierdza Modlin, Warszawa i Zegrze) oraz niedokończone fortyfikacje biegnące wzdłuż drogi fortecznej Wawer-Nieporęt, wybudowano kilkadziesiąt stanowisk artyleryjskich., wykopano kilometry okopów (do dziś widoczne są w lasach bardzo nikłe pozostałości po nich) wzdłuż, których ciągnęły się zasieki przeciwpiechotne z drutu kolczastego o szerokości 3m, rozciągnięte na trzech rzędach palików drewnianych lub metalowych.

"Brückenkopf Warschau" stanowił cały kompleks znakomicie i nowocześnie urządzonych okopów, gęsto betonowych. Linia ta posiadała bardzo dobry zarys flankującego ostrzału, tuż za nią znakomite i dobrze urządzone, zazębiające się ze sobą obserwatoria artyleryjskie oraz cały szereg bardzo dobrze urządzonych stanowisk ogniowych dla artylerii.
W jej skład wchodziły
Gruppenunterstand Regelbau 501 - schron z małą strzelnicą w wejściu.
MG-Kassematte Regelbau 514 - schron bojowy (tradytor).
Artilleriebeobachtungstand Regelbau 120a - schron obserwacyjny artylerii.
Artilleriebeobachtungstand Regelbau 120b - schron obserwacyjny artylerii z kopułą z peryskopem

Wybudowano ponad sto żelbetonowych schronów ,z których większość stanowiły niewielkie schrony obserwacyjno-bojowe i pogotowia, a co 500-800m znajdował się schron na ckm. składający się z wydłużonego pomieszczenia 4 x 2m z małą strzelnicą z przodu. Grubość ścian wszystkich rodzajów schronów wynosiła około 50cm. Linię tę nazwano Brückenkopf Warschau ( Przedmoście Warszawskie). Wiosną 1916r. zmodyfikowano prawe skrzydło wysuwając je do przodu wzdłuż rzek Świder i Mienii, przez Wiązownę do Majdanu. Linia przebiegała teraz od Wisły (na wysokości stacji Józefów) na wschód przez teren obecnego Józefowa i dochodziła w rejonie mostu kolejowego(dawna kolej Nadwiślańska) do rzeki Świder, następnie wzdłuż rzek Świder i Mienia(dopływ Świdra) do wsi Emów, Z Emowa dochodziła do Wiązowny skąd skręcała na północ i grzbietami wydm dochodziła przez Majdan do Starej Miłosnej, przecinała szosę Warszawa- Terespol i wzgórzami przez Zieloną
dochodziła do wschodniego skraju obecnego Rembertowa, Dalej biegła wzdłuż linii kolejowej będącej łącznikiem pomiędzy Koleją Terespolską oraz dawną Koleją
Petersburską ( czyli przez teren obecnego poligonu rembertowskiego) do nieistniejącego folwarku Pustelnik( dziś północna część Zielonki), następnie grzbietami wydm przez Maciołki, Wólkę Radzymińską leśniczówkę Dąbkowizna do Fortu Beniaminów i dalej na północ skrajem lasu do rzeki Rządza i jej lewym brzegiem do Narwi.

Linia miała długość 55km., dobrze rozwiniętą sieć drogową i kolejową, co dawało możliwość szybkiego manewrowania odwodami. Mogły na niej walczyć według niemieckich założeń 4 dywizje piechoty wzmocnione 80 bateriami artylerii. Do początku 1918r. umocnienia były pilnowane, ale nie dbano o nie ponieważ nie miały już żadnego znaczenia strategicznego. W związku z tym dowództwo niemieckie wydało rozkaz o ich likwidacji. W tym samym roku Polska po 123 latach zaborów odzyskała niepodległość. W styczniu 1919r. polskie władze
wojskowe wstrzymały rozbiórkę umocnień oraz przydzieliły wojskową ochronę, która okazała się nie wystarczająca do zabezpieczenia obiektów.

Miejscowa ludność rozgrabiła wszystkie mogące się do czegokolwiek przydać materiały. W związku z czym późnym latem 1919r. wydano zgodę na rozbiórkę umocnień, które wstrzymano pod koniec czerwca 1920r., a już w sierpniu tegoż roku stanowiło druga linie obronną wojsk polskich w czasie Bitwy Warszawskiej

W Rembertowie pozostało kilka dobrze zachowanych bunkrów z tej linii. Prawdopodobnie były to bunkry przeznaczone dla artylerii. Jeszcze w latach siedemdziesiątych obok tych bunkrów, w kierunku płd. znajdowało się zniwelowane dziś wzgórze wznoszące się ponad 20 m. od poziomu biegnącej tam leśnej drogi. Wzgórze to pokrywał wysoki las sosnowy, a na jego szczycie znajdowała się wysoka drewniana wieża obserwacyjna i obok niej niewielki bunkier. Był to prawdopodobnie jeden z wielu artyleryjskich punktów obserwacyjnych.

Jeden z najlepiej zachowanych znajduje się w lesie miedzy torami przy rozwidleniu torów w kierunku Zielonki, można tam dotrzeć poprzez leśne ścieżki na przedłużeniu ulic Admiralskiej/Okurzałego lub Resztowskiej

 

i w zbliżeniu fragment powyższej mapy


(zdjęcia lotnicze na podstawie Ortofotomapy Warszawy http://mapa.warszawa.um.gov.pl/)

 

Zawalone pozostałości innego bunkra (prawdopodobnie tego oznaczonego na mapce nr 11) znajdują się na stoku Szwalnichy w okolicach Mokrego Ługu

 

Obok niego znajduje sie jeszcze inny mniejszy bunkier

 

Niedaleko też na zboczu Szwalnichy znajduje się bardziej znany i okazały bunkier, ale on jest już z czasów bardziej współczesnych