Dr mjr Franciszek Michał Amałowicz (1903-1975)



Franciszek Michał Amałowicz urodził się we Lwowie 1903 roku, Lata młodzieńcze upłynęły mu w tym mieści. Tu ukończył szkołę powszechną, gimnazjum i zdał maturę. Wychowywany przez rodziców w atmosferze miłości do wytęsknionej Polski jako 15-letni chłopiec walczył w 1918 roku w obronie swojego ukochanego Lwowa, a później jako ochotnik Bral udział w roku 1921 w walkach III Powstania śląskiego

Po zakończeniu I wojny światowej i ustaniu walk o granicę Polski z Niemcami i ZSRR młody Amałowicz udał się w roku 1923 do Warszawy i rozpoczął studia medyczne w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego (C.W.San.) - protoplaście obecnie istniejącej Wojskowej Akademii Medycznej. C.W.San. był wówczas jedyną w Polsce wyższą uczelnią kształcącą młodzież męską w zakresie wojskowości i medycyny. Ukończenie jej dawało dyplom lekarza i stopień oficerski. C.W.San. usytuowany był. na Uniwersytecie Warszawskim. Uczelnię tę F. M. Amałowicz ukończył w roku 1929, a w rok później Centralny Instytut Wychowania Fizycznego.
Tak "uzbrojony" w wiedzę medyczną i wojskową pracował dr Amałowicz do roku 1935 w Wojskowym Szpitalu Ujazdowskim' w Warszawie, pełniąc obowiązki lekarza klinicznego i oficera Wojska Polskiego. Następnie przez dwa lata był zatrudniony w Chełmie Lubelskim w II pułku Artylerii Ciężkiej, gdzie pogłębiał wiedzę wojskowo-medyczną.
Później przydała się w Korpusie Kadetów w Rawiczu, w którym także zdobył doświadczenie pedagogiczne i organizacyjne w zakresie szkolenia żołnierzy oraz oddziałów wojskowych. W Rawiczu pracował do sieprnia 1939

W  kampanii' wrześniowej w walce z najeźdźcą niemieckim walczył dr Amałowicz w 55. Pułku XIV Dywizji Piechoty Armii "Poznań" dowodzonej przez gen. Tadeusza Kutrzebę. Oddziały i pododdziały tej Armii staczały ciężkie i zwycięskie walki z Niemcami nad Bzurą, ale z powodu przewagi liczebnej i nowocześniejszego wyposażenia technicznego nieprzyjaciela Armia gen. Kutrzeby została pokonana i musiała wycofać się w kierunku Warszawy. W starciach tych dr F.M.Amałowicz walczył i leczył. Pod Łomiankami koło Warszawy dostał się do niewoli niemieckiej, w której przebywał do roku 1940, skąd został zwolniony na mocy Konwencji Genewskiej.
Wrócił do Warszawy i rozpoczął walkę konspiracyjną w AK w Legionowie. W roku 1943 mianowany został dowódcą III Rejonu "Dęby" Obwód "Obroża". Zamieszkał w Rembertowie przy ul. Św. Stanisława Kostki nr 18 (obecnie ul. Dokerów). Rozpoczął pracę w Miejskim Szpitalu mieszczącym się przy ul. Wł. Jagiełły (dziś ul. Dwóch Mieczy) w charakterze lekarza internisty i dyrektora szpitala.
Akcje bojowe w Rembertowie organizowane przez dr. F. M. Amałowicza ps. "Tatar" to między innymi obrona radiostacji Ko-mendy Głównej AK przy ul. Okuniewskiej (obecnie ul. Gawędziarzy) i inne akcje konspiracyjne. Pod jego dowództwem III Rejon "Dęby" osiągnął liczebność pułku.
11 września 1944 r. po wkroczeniu wojsk radzieckich do Rembertowa dr Amałowicz wywieziony został na Majdanek, skąd wkrótce trafił' do 25. Pułku 10. Dywizji II Armii Wojska Polskiego. Krótko tam przebywał, bo już 9 października 1944 r. aresztowany został przez NKWD i wywieziony do obozu specjalnego w Skrobowie koło Lubartowa, w kwietniu 1945 r. przeniesiony do Stalinogorska, a następnie do Moskwy, do więzienia Butyrki. Tam został skazany na 7 lat obozu "za zbrodnię walki z Niemcami w obronie Polski". Po tym wyroku był ciągle przepędzany po "nieludzkiej ziemi", do rozmaitych więzień i łagrów - łącznie było ich 19. W czasie tej ciężkiej i długoletniej ?wędrówki" dr Amałowicz przeżywał bolesne doświadczenia psychiczne i cierpienia fizyczne, które wzruszająco opisuje Józef Czapski w książce Na nieludzkiej ziemi, kreśląc sylwetki swych kolegów - więźniów obozów radzieckich.
12 stycznia 1954 r. wrócił do Rembertowa. Wrócił do Polski, w której obronie tyle wycierpiał. Wkrótce wyjechał z żoną i dwoma synami Bogdanem i Leszkiem do Kowar. Tam pracował do roku 1958 w sanatorium przeciwgruźliczym, a potem w przychodni lekarskiej. W szpitalu brał udział w pracy naukowej nad lekiem przeciwgruźliczym, zwanym roboczo L40. Syn Bogdan jest z zawodu geografem. Lech ukończył AWF. Chciał pójść w ślady ojca - zostać lekarzem - trzykrotnie zdawał na medycynę, lecz nie dostał się, gdyż dla ówczesnej władzy pochodził z podejrzanej i niepewnej politycznie rodziny.
Dr mjr Franciszek Michał Amałowicz zmarł w Józefowie koło Warszawy w roku 1975. Odznaczony Krzyżem Armii Krajo wej, Krzyżem Powstańczym, Medalem Niepodległości, Krzyżem "Ojczyzna swemu Obrońcy" oraz brązowym, srebrnym i złotym Krzyżem Zasługi. Przez całe swoje życie godnie prezentował wartości Polaka, żołnierza i lekarza. Takiemu patriocie, żołnierzowi i lekarzowi należy się szacunek, cześć i chwała, które starałem się w tym artykule oddać. Losy dr. Amałowicza odtworzyłem na podstawie dokumentów i ust?nych relacji jego syna - p. mgr. Bogdana Amałowicza.
Społeczeństwo Rembertowa 15 sierpnia 1998 r. w hołdzie i uznaniu zasług przemianowało na Nowym Rembertowie ul. Małgorzaty Fornalskiej na ul. Dr. mjr. Franciszka Michała Amałowicza.